Contest sozial - Sistem de scora paritetich

Tulon ite bëgn trëi comuns dla Val Badia é la Direziun d’Al Plan plütosc grana. Al nen fej pert trëi scores elementares tl comun da San Martin (a San Martin, a Longiarü y a Antermeia) y trëi tl comun d’Al Plan (a Al Plan, a Rina y a La Pli). Implü él döes mesanes (la mesana d’Al Plan y chëra da San Martin, olache al é ince i scolars y les scolares dl comun da La Val). Insciö él vigni ann presciapüch 450-500 mituns y mitans scric ite tles scores dla Direziun d’Al Plan.
La poplaziun tla Val Badia crësc da ann a ann y le teritore devënta dötaurela plü atratif por jënt foradecá. Ince ti comuns d’Al Plan y San Martin vir insciö gran pert dles porsones dl turism che é en aument costant tles valades ladines y pîta bëgnester y tröc posć de laur. Suradöt ti pici paisc é ince l’ativité da paur renomada y praticada.
Al é important da azenté che les sëntes se desfarënzia dassënn da n paisc a l’ater. Deperpo che les scores ti pici paisc á dër püc scolars y scolares (da 10 a 20) nen a d’atres bëgn deplü dl dopl (plü de 100). Ince la situaziun economica y culturala di mituns y dles mitans se desfarënzia dai pici ai gran paisc. Ti gran paisc vir tröc dl turism y é bele dassënn influenzá da d’atres cultures. Ti pici paisc vëgn tröc scolars y scolares da families da paur y tëgn ciamó dassënn sön la cultura ladina.
Scebëgn che le ladin é le lingaz prinzipal tla Direziun d’Al Plan é les scores organisades te n sistem paritetich. Meses les materies vëgn insegnades por talian y les atres por todësch. Dlungia chisc lingac resta le ladin sciöche lingaz de spligaziun impó essenzial. Chësc sistem mët le medemo pëis sön düc trëi i lingac y ti dá ai scolars y a les scolares la poscibilité da imparé le ladin, le talian y le todësch te na manira integrala y complessiva.
Aldedaincö é dlungia le ladin y süa cultura tres deplü lingac y deplü cultures presënc tla Val Badia. Chësc porta a n aspet multicultural y multilingual da chël che i mituns y les mitans pó trá toleranza y savëi.
Ajorné le 15.05.2024